عزاباد به عنوان بکی ازروستاهای تاریخی منطقه رستاق از جمله آبادی های است که درکنار روستاهای بندراباد و شمسی می تواند به روستای هدف گردشگری تبدیل شود. وجود آثار تاریخی ، فرهنگی ومیراث ماندگارموجود دراین آبادی به همراه موقعیت جغرافیائی مناسب ازجمله قرارگرفتن درکنارجاده شمال به جنوب کشور ، مجاورت با شهرهای میبد و اشکذر ، نزدیکی با مرکز استان ازجمله عواملی است که دسترسی گردشگران را به این آبادی آسان می سازد لذا فرارسیدن نوروزفرصت مغتنمی برای بازخوانی سابقه تاریخی ومیراث فرهنگی وگردشگری این روستا است

سابقه تاريخي :

در تواريخ يزد از دو عزآباد نام مي رود يكي عزآباد نزديك شهر كه به باغ عزآبادهم شهرت داشته و اكنون از ميان رفته است و عزالدين لنگر مستوفي يزد در سنه 604آنرا آبادان ساخت و ديگر عزآباد رستاق كه موضوع معرفي ماست و در جامع مفيدي از آن چنين ياد مي شود. « ودر سنه سمائه در شش فرسخي شهرديهي احداث نمود] يعني عزالدين لنگر[ وقناتي جاري ساخت وآنرا نيز عزآباد نام كرد والحال به همان اسم شهرت دارد وسادات حسيني صحيح النسب در آنجا متوطنند و… ودر همان قريه مسجد جامع بازار وبيوتات وبساطين نيكو ساخته بنا به ذكر محمد مفيد مستوفي بافقي در عزآباد در زمره موقونات دارايي خانقاهي بر پا بوده كه اكنون اثري از آن بنا برجا نيست.

قلعه :

محل اوليه سكونت اجداد اين روستا است كه حدود يك هكتار وسعت دارد واطراف آنرا حصاري بلند وكنكره داربا برج هاي نگهباني احاطه كرده كه ديواري كوتاهتر به ارتفاع سه متر وخندقي عميق با عرض حدود شش متر دورتا دورآن وجود داشته است كه اكنون ازاين خندق ها هم اثري به جا نمانده است ، درب چوبي قطور با تخته پلي متحرك كه روزها برروي خندق وشبها در جلو درب قلعه قرار مي گرفته امكان هرگونه دسترسي متجاوزان را به قلعه غير ممكن مي ساخته است. ساختمان دروني قلعه ، تماماً دو يا سه طبقه بر روي هم بنا شده ومحل زندگي ، انبار ومحل نگهداري حيوانات دراين طبقات بصورت مجزا ديده مي شود. از اماكن عمومي موجود در قلعه آب انبار جايگاه ويژه اي دارد.

مسجد جامع :

مسجدي است كه به علت هجوم شن هاي روان ورانش زمين روبه ويراني نهاده است وايرج افشار در معرفي آن چنين مي گويد:مسجدي است نسبتاً بزرگ ، كه ريگ آن را محاصركرده است مناري دارد كه درگلوئي داراي مقرنس كاري است وسبك ساختمان از عصر صفويه حكايت دارد. درب ورودي آن كنده كاري آلت سازي شده است وي مي افزايد از عبارت وقف قراني كه از خراب مسجد جامع عزآباد ديدم ، معلوم شدكه مسجد آنجا به مسجد خواجه علي مرسوم بوده است و در درون مسجد زيلويي وجود دارد كه تاريخي 400 ساله دارد.

مسجد داراي گرم خانه ، صحن وشبستان زمستاني وايوان ومناره مي باشد در تواريخ يزد از مناره مسجد جامع بعنوان علامت ويژه اين روستا نام برده شده است.اين مناره كه دوازده متر از سطح زمين ارتفاع دارد تمامي ازخشت ساخته شده وبعنوان سومين منار جنبيان يزد در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است در اين مسجد قرآنهاي نفيس وخطي نيز وجود داشته كه متأسفانه فقط يك جلد آن با حاشيه زركوب در كتابخانه وزيري يزد نگهداري مي شود.

مجموعه سرحوض شامل آب انبار و مسجد، غریب خانه ، حوض خانه است که درمیدان ابادی قراردارد

آب انبار: آب انبار سرحوض داراي سردري از اندود کاهگل ظريف با کاربندي گچي و راهروي ورودي آجري است. يک رديف شبکه آجري کوتاه پس از شرفي بام در پيشاني بنا به چشم مي خورد. چهار بادگير ساده اطراف خزينه آب انبار را احاطه کرده است.

مسجد: اين مسجد بناي کوچکي است که بر بام آب انبار سرحوض بنا شده و داراي بادگير نسبتاً بلندي است. اين مسجد در دو قسمت بنا شده و بادگير، بين اين دو قسمت قرار دار. قسمت خلفي حکم گرمخانه را براي مسجد داشته است. در گذشته با توجه به جمعيت اندک روستا، گرمخانه جوابگوي نمازگزاران در زمستان بود. همچنين حوضي بزرگ در جلوي پله هاي ورودي مسجد قرار داشت و به همين مناسبت نام آن به مسجد و آب انبار سر حوض معروف شده است.

مجموعه تاریخی تغاره بند نیز که درمحله ای به همین نام قرارداردشامل مسجد ، حسینیه ، اب آنبار و بازارچه ، خانه های قدیمی ، گذرهای مسقف ، ساباط ها وخانه های مدفون شده درشن های روان ازجمله اثاری است که دراین آبادی به چشم می خورد.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا